การเตรียมเชือกกล้วยน้ำว้าย้อมสีธรรมชาติจากขมิ้นและฝางโดยใช้สารเคลือบกันน้ำไมโครแวกซ์สำหรับงานหัตถกรรม

Abstract

The Preparation of Naturally Dyed Banana Rope (Musa × paradisiaca L.) from Curcuma longa L. and Caesalpinia sappan L. Using Micro–wax Coating for Handicraft Products
 
Pawinee Theamdee, Sudarat Khadsai and Waranya Puborom
 
รับบทความ: 19 กรกฎาคม 2567; แก้ไขบทความ: 26 กันยายน 2567; ยอมรับตีพิมพ์: 6 ตุลาคม 2567; ตีพิมพ์ออนไลน์: 28 พฤศจิกายน 2567 
 
บทคัดย่อ
งานนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการเตรียมเชือกกล้วยน้ำว้าย้อมสีธรรมชาติ โดยใช้สารเคลือบกันน้ำไมโครแวกซ์สำหรับงานหัตถกรรม โดยเลือกใช้กาบกล้วยน้ำว้าสดในการเตรียมเชือก จากนั้นย้อมสีเชือกกล้วยด้วยสีธรรมชาติจากขมิ้น (Curcuma longa L.) และฝาง (Caesalpinia sappan L.) ศึกษาปริมาณสารเคลือบกันน้ำไมโครแวกซ์ ศึกษาปริมาณสารเคลือบไมโครแวกซ์ โดยใช้ความเข้มข้น 5 ระดับ คือ ร้อยละ 0  0.1  0.3  0.5 และ 0.7 ผสมลงในสารละลายพาราฟินแวกซ์ ที่มีความเข้มข้นร้อยละ 1 โดยน้ำหนักต่อปริมาตร ต้มที่อุณหภูมิ 100 องศาเซลเซียส จากนั้นใช้แปรงทาสารเคลือบลงบนเชือกกล้วยที่ย้อมสีธรรมชาติตามอัตราส่วนที่กำหนด เพื่อนำตัวอย่างมาวิเคราะห์สมบัติทางกายภาพ ทางเคมี และทางกล ได้แก่ ค่าสี ค่าปริมาณน้ำอิสระ การดูดซึมน้ำ การละลายน้ำ การดูดซับความชื้น การต้านทานแรงเจาะ การต้านทานแรงเฉือน และศึกษาลักษณะสัณฐานวิทยาและการย่อยสลายโดยธรรมชาติของตัวอย่าง พบว่า ปริมาณน้ำอิสระมีค่าอยู่ระหว่าง 0.35–0.40 เมื่ออัตราส่วนของสารเคลือบไมโครแวกซ์มากขึ้น ค่าความสว่าง (L*) ร้อยละการดูดซึมน้ำ ร้อยละการละลายน้ำ และร้อยละการดูดซับความชื้นของเชือกกล้วยย้อมสีจากขมิ้นและฝางมีค่าลดลง ส่วนความต้านทานแรงเจาะ และความต้านทานแรงเฉือนมีค่ามากขึ้น เมื่อเพิ่มอัตราส่วนสารเคลือบไมโครแวกซ์ร้อยละ 0.7 ความต้านทานแรงเฉือน และความต้านทานแรงเจาะมีค่าลดลง และจากการศึกษาร้อยละการย่อยสลายโดยการฝังดิน พบว่า ร้อยละการย่อยสลายอยู่ในช่วง 16–24 ของเชือกกล้วยย้อมสีธรรมชาติจากขมิ้นและฝางเคลือบด้วยสารกันน้ำที่อัตราส่วนต่าง ๆ ในระยะเวลา 3 เดือน ดังนั้นเชือกกล้วยย้อมสีธรรมชาติจากขมิ้นและฝางเคลือบด้วยสารกันน้ำไมโครแวกซ์ร้อยละ 0.3 เป็นอัตราส่วนที่เหมาะสมที่สุด
คำสำคัญ:  เชือกกล้วย  ไมโครแวกซ์  สารเคลือบกันน้ำ  สีย้อมธรรมชาติ
 
Abstract
This study aimed to prepare naturally dyed banana rope using a micro–wax coating for handicraft products. Fresh banana stalks were used to prepare the rope, which was then dyed with natural colors from Curcuma longa L. and Caesalpinia sappan L. The micro–wax coating was varied at five concentration levels as 0, 0.1, 0.3, 0.5, and 0.7%, mixed into a 1% w/v paraffin wax solution and boiled at 100°C. A brush was used to apply the coating to the naturally dyed rope according to the specified ratios. The samples were then analyzed for physical, chemical, and mechanical properties, including color value, water activity, water absorption, water solubility, moisture absorption, puncture resistance, and shear resistance. Morphology and degradation of samples were also investigated. The water activity values ranged from 0.35 to 0.40. As the micro–wax coating ratio increased, the lightness (L*), the percentage of water absorption, water solubility, and moisture absorption of the samples decreased, while puncture resistance and shear resistance increased. However, when the micro–wax coating ratio was raised to 0.7%, both shear and puncture resistance decreased. A degradation study showed that the samples degraded by 16–24% after three months in the ground. Therefore, the most suitable ratio was determined to be 0.3% micro–wax coating for the banana rope dyed with Curcuma longa L. and Caesalpinia sappan L.
Keywords: Banana rope, Micro–wax, Waterproof coating, Natural dyes